نقد برنامه تلویزیونی خنده بازار
اصلاً طنز نبود!
ارژنگ حاتمی
arjang.h81@gmail.com
اول؛ منتقد نیستم و در ابتدا هم قصد نداشتم در مورد برنامه ی "خنده بازار" نقدی بنویسم؛ اما از آنجایی که خیلی آدم های دیگر هم منتقد نیستند و نقد می کنند، به خودم حق دادم به خاطر سابقه ی 9 سال طنزنویسی ام در مطبوعات و به خاطر دو بار مقام دومی ام در بخش فیلمنامه ی طنز در جشنواره سراسری طنز مکتوب؛ در مورد برنامه ی "خنده بازار" چند خطی بنویسم. مطمئنم دوستانی که قصد داشتند جنبه ی فوتبالیست ها و سینمایی ها را بالا ببرند حتماً خودشان جنبه ی نقد شدن را دارند.
دوم؛ بدون تعارف می گویم؛ اصلاً این برنامه طنز نبود؛ البته هر کس تعریف خودش را از طنز دارد، تا به حال شاید بیش از 100 تعریف طنز خوانده ام اما به جرئت می توانم بگویم در هیچ کدام از آنها نیامده است که ادای دیگران را درآوردن و مسخره کردن دیگران طنز است!
گویا دوستان فراموش کردند که در طنز ما به هیچ عنوان حق نداریم ویژگی های غیراکتسابی افراد را به سخره بگیریم و این اتفاق در خنده بازار افتاد؛ هنگامی که ادای علی دایی را درآوردید.
سوم؛ آری؛ منهم خنده بازار را دیده و خندیده ام؛ اما هر علتی که باعث شود لبخند بوجود بیاید طنز نیست. اگر در جمعی کودکی زبان درازی کند یا صدای ناهنجاری از خودش بوجود بیاورد شاید باقی افراد بخندند اما آیا آن کودک طناز است؟! آیا زبان درازی و یا [...] طنز است؟!
چهارم؛ در یکی از آیتم ها فردی به بهانه ی ورزش کردن می رقصید؛ این آیتم چندین بار هم تکرار شد؛ مطمئن هم هستم که این آیتم از جمله آیتم های پرطرفدار "خنده بازار" بوده است اما آیا اینکه یک نفر برقصد و مردم بخندند شد طنز؟! آیا هنر دوستان بوده است که بینندگان را خندانده و یا اجازه ی برخی مسئولین که کمی اجازه ی حرکات موزون را به آنها داده اند؟!
پنجم؛ در طنز اولین اولویت نقد است. به همین خاطر است که برخی مواقع با طنزتلخ روبرو هستیم. یعنی طنز نقد می کند اما نمی خنداند. در چند درصد آیتم های خنده بازار نقد دیدیم؟! من تمام قسمت های خنده بازار را ندیدم اما در همان هایی که مشاهده کردم، ادا در آوردن ها فقط ادا در آوردن بود و نقدها بسیار کمرنگ بودند.
ششم؛ اگر قرار است دوستان خنده بازاری جنبه ی افراد را بالا ببرند، چرا زورشان به ورزشی ها و سینمایی ها رسیده است؟! یعنی بقیه ی اقشار جامعه همه باجنبه هستند غیر از این دو قشر؟! به راستی چرا دوستان خنده بازاری سیاسیون را نقد نکردند؟! دوستان خنده بازاری خواهشاً نگویید سیاست خط قرمز است و اجازه نداشتیم! در زمان های خیلی قبل تر و زمانی که آقای علی لاریجانی رئیس صدا و سیما بودند عروسک ایشان ساخته شد و در صدا و سیما در برنامه های طنز مورد استفاده قرار می گرفت.
طنز آنقدر قدرتمند است که می توان هر موضوع و هر شخصی را مورد نقد قرار داد، اما بایستی ظرافت هایش را دانست و به ظرافت های طنز واقف بود. به قول معروف بایستی قلم طنزپرداز توانایی آن را داشته باشد که روی خط قرمزها بنشیند اما رنگی نشود!
آری! درست است! تهیه ی طنز نقدگونه و طنز فاخر زمان بر است؛ نویسنده باید وقت بیشتری بگذارد و یا اینکه چندباری نوشته اش را ویرایش و بازنویسی کند. اما هنگامی که می خواهیم ادای ورزشی ها و فوتبالیست ها را در بیاوریم چند خط می نویسیم و کمی فل البداهه هم اضافه اش می کنیم، مطمئنا با کمی لوده بازی می شود مردم را خنداند و گویا همین که مردم بخندند کافی است!
هفتم؛ در پایان و با توجه به تمام نکاتی که گفتم اما باز هم از "خنده بازار" تشکر می کنم. چون واقعاً مردم را خنداندند و شاد کردن مردم کار نیکویی است. اما ای کاش دوستان به جای اینکه تنها به فکر خنداندن مردم باشند، کمی هم به فکر بالا بردن سطح سلیقه ی مخاطبان بودند.
طنزنویس